Trong bối cảnh nền kinh tế đang phục hồi sau những biến động, ngành Thực phẩm và Đồ uống (F&B) tại Việt Nam đang chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của mô hình nhượng quyền thương hiệu (Franchise). Không chỉ là sân chơi của các “ông lớn” quốc tế, thị trường nhượng quyền F&B Việt Nam năm 2024-2025 đang ghi nhận sự chuyển mình đầy ngoạn mục của các thương hiệu nội địa, với khát vọng không chỉ thống lĩnh sân nhà mà còn vươn ra biển lớn.
Bài viết dưới đây, WISE English sẽ phân tích chi tiết các số liệu thị trường dựa trên báo cáo “VIETNAMESE F&B FRANCHISE INDUSTRY” của The Invention Labs được phát hành vào ngày 24.03.2025 về chiến lược của các tay chơi chính và triển vọng tương lai của ngành.
1. Tổng quan thị trường F&B
Quy mô tăng trưởng “thần tốc”
Bất chấp những thách thức chung của nền kinh tế, ngành F&B Việt Nam đã cho thấy sức bật đáng kinh ngạc. Theo báo cáo mới nhất, doanh thu toàn ngành năm 2024 đạt khoảng 688,8 nghìn tỷ VND, đánh dấu mức tăng trưởng ấn tượng 16,6% so với năm 2023. Con số này cho thấy nhu cầu tiêu dùng ăn uống không chỉ phục hồi mà còn đang bùng nổ trở lại.
Tuy nhiên, một điểm đáng chú ý trong số liệu là sự chênh lệch giữa tăng trưởng doanh thu và số lượng cửa hàng. Trong khi doanh thu tăng hai con số, thì số lượng cửa hàng F&B chỉ tăng khiêm tốn 1,8%, đạt tổng cộng 323.010 cửa hàng vào năm 2024 (so với mức tăng 3,1% của năm trước).
Điều này chỉ ra một xu hướng “thanh lọc” và “chất lượng hóa” mạnh mẽ. Thị trường đang bước vào giai đoạn điều chỉnh: các mô hình kinh doanh kém hiệu quả bị đào thải, nhường chỗ cho các chuỗi chuyên nghiệp hơn, có khả năng tối ưu hóa doanh thu trên mỗi điểm bán tốt hơn.
Triển vọng đến năm 2028
Dự báo cho giai đoạn 2025 – 2028 cực kỳ khả quan. Quy mô doanh thu ngành F&B được kỳ vọng sẽ tăng từ 755,4 nghìn tỷ VND (2025) lên mức 976,5 nghìn tỷ VND vào năm 2028, tương ứng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) đạt 8,93%. Động lực cho sự tăng trưởng này đến từ sự ổn định vĩ mô, môi trường chính sách thuận lợi và chỉ số niềm tin tiêu dùng đang quay trở lại.
2. Giải mã động lực thị trường: Tại sao nhượng quyền lên ngôi?
Tại sao Việt Nam lại trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho nhượng quyền thương hiệu, đặc biệt trong lĩnh vực F&B. Báo cáo chỉ ra 3 động lực cốt lõi:
- Môi trường pháp lý & Kinh doanh thuận lợi: Khung pháp lý cho nhượng quyền tại Việt Nam ngày càng hoàn thiện với nền tảng là Luật Thương mại 2005 và Nghị định 35/2006 (sửa đổi bởi Nghị định 120/2011). Điều này tạo hành lang pháp lý minh bạch cho cả nhà đầu tư nước ngoài và nội địa. Đặc biệt, các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã mở cửa cho dòng vốn ngoại chảy vào mạnh mẽ.
- Dân số trẻ & Đô thị hóa cao: Với quy mô dân số 100 triệu người, trong đó 70% dưới 40 tuổi, Việt Nam sở hữu tệp khách hàng Gen Z và Millennials khổng lồ – những người luôn khao khát trải nghiệm ẩm thực mới lạ. Sự gia tăng của tầng lớp trung lưu tại các đô thị lớn như TP.HCM, Hà Nội và Đà Nẵng là bệ phóng hoàn hảo cho các mô hình chuỗi – điều này càng làm cho F&B là một trong các lĩnh vực nhượng quyền thương hiệu phát triển nhanh nhất.
- Văn hóa khởi nghiệp (Entrepreneurship): Nhượng quyền được xem là con đường khởi nghiệp “an toàn” hơn so với việc xây dựng thương hiệu từ con số 0. Với chi phí đầu tư hợp lý và quy trình đã được chuẩn hóa, mô hình này thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư cá nhân và doanh nghiệp vừa & nhỏ (SMEs).
3. Cuộc chiến chiến lược: Thương hiệu ngoại vs. Thương hiệu nội
Tính đến tháng 9/2023, Bộ Công Thương ghi nhận hơn 310 thương hiệu nước ngoài đăng ký nhượng quyền tại Việt Nam, trong đó nhượng quyền F&B chiếm hơn 50%. Tuy nhiên, bức tranh thị trường đang có sự phân hóa rõ rệt về chiến lược.
Chiến lược của các “Ông Lớn” quốc tế
Mỗi quốc gia mang đến một triết lý nhượng quyền khác nhau:
– Mỹ (McDonald’s, KFC, Pizza Hut): Ưu tiên mô hình Master Franchise (Nhượng quyền độc quyền). Họ chọn các đối tác địa phương có tiềm lực tài chính khủng (như IPPG) để phủ sóng nhanh và chuẩn hóa hệ thống vận hành ngay từ đầu.
– Hàn Quốc (Lotteria, CJ Foodville): Áp dụng chiến lược “lai” (Hybrid). Họ thường đầu tư trực tiếp (FDI) trong giai đoạn đầu để xây dựng thương hiệu, sau 2-3 năm mới bắt đầu nhượng quyền thận trọng.
– Nhật Bản (CoCo Ichibanya, Pizza 4P’s): Cực kỳ thận trọng. Họ ưu tiên kiểm soát chất lượng và giá trị thương hiệu dài hạn, thường tự vận hành (self-owned) trong 3-5 năm đầu trước khi nghĩ đến nhượng quyền.
– Trung Quốc/Đài Loan (Mixue, Gong Cha): Mô hình “Viral Franchise”. Đặc điểm là chi phí nhượng quyền thấp, mở rộng thần tốc để chiếm lĩnh thị phần, đánh vào phân khúc khách hàng trẻ nhạy cảm về giá.
Sự trỗi dậy của thương hiệu Việt
Không còn lép vế, các thương hiệu Việt đang chuyển mình từ “số lượng” sang “chất lượng”.
– Chuyên nghiệp hóa: Các chuỗi như Golden Gate (hơn 400 cửa hàng), Trung Nguyên Legend (800 điểm E-Coffee) hay Highlands Coffee đang dẫn đầu xu hướng chuẩn hóa quy trình.
– Vươn ra thế giới (Go Global): Đây là điểm sáng mới nhất. Không chỉ các “anh cả” như Cộng Cà Phê (thành công tại Hàn Quốc, Malaysia, Canada), mà ngay cả các thương hiệu SMEs như Phúc Tea (sang Philippines) hay Three O’Clock (sang Ấn Độ) cũng đang mạnh dạn xuất khẩu mô hình kinh doanh. Sự hỗ trợ từ các tổ chức như Go Global Group của Shark Nguyễn Phi Vân đang tạo đà cho làn sóng này.
4. Phân tích Case Study điển hình
Mixue: Bài học về chuỗi cung ứng (Supply chain model)
Mixue là ví dụ điển hình cho sự thành công của thương hiệu Trung Quốc tại Việt Nam.
– Quy mô: Đến tháng 9/2024, Việt Nam là thị trường nước ngoài lớn thứ 2 của Mixue với 1.304 cửa hàng (chỉ sau Indonesia).
– Mô hình doanh thu: Điều thú vị là doanh thu từ phí nhượng quyền chỉ chiếm khoảng 2%. Doanh thu chính của Mixue đến từ việc bán nguyên liệu và thiết bị cho các cửa hàng nhượng quyền (mô hình Supply Chain Company).
– Lợi thế & Rủi ro: Mô hình này giúp giá sản phẩm cực rẻ (dưới 1 USD), nhưng mật độ cửa hàng quá dày đặc (có khi cách nhau dưới 1km) đang dẫn đến tình trạng “ăn thịt lẫn nhau” (cannibalization), khiến nhiều cửa hàng nhượng quyền gặp khó khăn trong việc hòa vốn.
Cộng Cà Phê: Xuất khẩu văn hóa
Ngược lại với Mixue, Cộng Cà Phê thành công nhờ sự khác biệt trong trải nghiệm văn hóa.
– Chiến lược: Giữ vững bản sắc “bao cấp” độc đáo của Việt Nam nhưng linh hoạt điều chỉnh thực đơn (độ ngọt, món tráng miệng) để phù hợp với khẩu vị địa phương.
– Kết quả: Đã mở rộng sang Hàn Quốc (2018), Malaysia, Canada và Đài Loan. Việc đào tạo nhân sự quốc tế trực tiếp tại Việt Nam giúp Cộng giữ được “chất” riêng dù đi bất cứ đâu.
5. Thách thức và xu hướng năm 2025
Rào cản cần vượt qua
Dù tiềm năng lớn, thị trường F&B Việt Nam vẫn đầy chông gai:
– Cạnh tranh giá: Ẩm thực đường phố Việt Nam quá đa dạng và rẻ (2-3 USD/bữa), tạo áp lực lớn lên các chuỗi nhượng quyền có chi phí vận hành cao.
– Chi phí mặt bằng: Giá thuê tại các khu vực “đất vàng” ở TP.HCM và Hà Nội ngày càng đắt đỏ.
– Kiểm soát chất lượng: Bài toán muôn thuở khi mở rộng chuỗi quá nhanh là sự không đồng nhất về chất lượng dịch vụ và sản phẩm.
Triển vọng 2025: Làn sóng doanh nhân mới
Năm 2025 được dự báo sẽ là năm bùng nổ của nhượng quyền nhờ hai nguồn nhân lực mới gia nhập thị trường:
– Đội ngũ công chức nghỉ hưu/tinh giản: Khoảng 100.000 người hưởng lợi từ chính sách hỗ trợ (Nghị định 178), với nguồn vốn tích lũy sẵn sàng đầu tư.
– Nhân sự từ khu vực tư nhân: Làn sóng sa thải và tái cấu trúc doanh nghiệp sẽ thúc đẩy nhiều người chuyển hướng sang tự kinh doanh, và nhượng quyền F&B là lựa chọn hàng đầu nhờ tính an toàn và quy trình có sẵn.
Xem chi tiết bài báo cáo về thị trường nhượng quyền F&B của The Invention lab ngay TẠI ĐÂY
6. Mở rộng tầm nhìn: Cơ hội nào cho Nhượng quyền giáo dục?
Nếu F&B là cuộc chiến của ẩm thực và tốc độ phát triển nhanh, thì giáo dục – đặc biệt là đào tạo tiếng Anh – lại là cuộc đua của giá trị bền vững và chất lượng đào tạo.
Trong khi thị trường F&B đang đối mặt với sự bão hòa ở một số phân khúc, thì nhượng quyền giáo dục – đặc biệt là nhượng quyền trung tâm tiếng anh đang nổi lên như một “đại dương xanh” với biên độ lợi nhuận ổn định và vòng đời khách hàng dài hơn (Customer Lifetime Value – CLV).
Tại sao nhượng quyền trung tâm tiếng Anh lên ngôi trong năm 2025?
Dữ liệu thị trường cho thấy sự dịch chuyển dòng tiền đầu tư sang lĩnh vực giáo dục vì 3 lý do cốt lõi:
1. Nhu cầu “bất biến”: Dù kinh tế biến động, ngân sách cho giáo dục luôn là ưu tiên hàng đầu của các gia đình Việt. Tốc độ tăng trưởng của thị trường đào tạo ngoại ngữ ước tính đạt 20-25%/năm, được thúc đẩy bởi nhu cầu hội nhập và du học.
2. Rào cản gia nhập cao được giải quyết: Mở một trung tâm tiếng Anh tự phát đòi hỏi chuyên môn sâu về xây dựng chương trình (R&D) và pháp lý phức tạp. Nhượng quyền giải quyết triệt để “nỗi đau” này bằng cách chuyển giao quy trình đã được đóng gói chuẩn chỉnh.
3. Mô hình “Low Risk – High Return”: So với F&B (vốn tồn kho lớn, nhân sự biến động liên tục), giáo dục có dòng tiền ổn định hơn nhờ mô hình thu học phí trước (pre-paid) và tỷ lệ tái tục cao nếu chất lượng tốt.
WISE English: Điểm sáng trong bức tranh nhượng quyền giáo dục
Trong làn sóng chuyên nghiệp hóa mô hình nhượng quyền giáo dục, WISE English đang khẳng định vị thế là một trong những đơn vị tiên phong với tư duy khác biệt: Lấy công nghệ và phương pháp luận làm lõi cạnh tranh.
Khác với các mô hình truyền thống nặng về “học vẹt”, WISE English đã giải mã thành công bài toán chất lượng thông qua phương pháp học dựa trên Tư duy Não bộ (NLP) và Ngôn ngữ học (Linguistics). Đây là USP (Unique Selling Point) đắt giá giúp học viên rút ngắn 80% thời gian học mà vẫn đạt kết quả cao – một lời hứa thương hiệu mạnh mẽ để thu hút khách hàng.
Giải pháp nhượng quyền trung tâm tiếng Anh toàn diện tại WISE English
WISE English không áp dụng một mô hình cứng nhắc mà cung cấp các gói giải pháp linh hoạt phù hợp với từng năng lực nhà đầu tư:
– Nhượng quyền toàn diện (Full Franchise): Dành cho nhà đầu tư muốn thừa hưởng trọn vẹn sức mạnh thương hiệu, hệ thống vận hành, giáo trình và tập khách hàng có sẵn. Đây là con đường ngắn nhất để chiếm lĩnh thị trường địa phương.
– Đào tạo chuyển giao: Một lựa chọn thông minh cho các chủ trung tâm muốn giữ thương hiệu riêng nhưng cần “lõi” sản phẩm chất lượng cao (Giáo trình chuẩn quốc tế, Giáo án chi tiết, Quy trình, Hệ thống quản lý).
– Hỗ trợ Chiến lược Marketing & Branding: Giải quyết điểm yếu lớn nhất của các nhà giáo dục làm kinh doanh – đó là làm sao để tuyển sinh hiệu quả.
Tại sao chọn WISE English?
– Hệ thống vận hành tinh gọn: Quy trình được chuẩn hóa giúp tối ưu chi phí nhân sự và quản lý.
– Hỗ trợ trọn đời: Từ khâu setup, đào tạo giáo viên, đến các chiến dịch marketing tuyển sinh thực chiến.
– Hệ sinh thái đối tác: Kết nối với các tổ chức uy tín (British Council, IDP…), gia tăng uy tín cho điểm bán.
Nếu bạn đang tìm kiếm một kênh đầu tư ít rủi ro hơn F&B nhưng vẫn đảm bảo tiềm năng tăng trưởng đường dài, mô hình nhượng quyền trung tâm tiếng anh của WISE English chính là câu trả lời cho bài toán kinh doanh giáo dục bền vững trong năm 2025.
Tìm hiểu thêm về TOP 10 THƯƠNG HIỆU NHƯỢNG QUYỀN TRUNG TÂM TIẾNG ANH TỐT NHẤT VIỆT NAM
Kết luận
Thị trường nhượng quyền F&B Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên của sự chuyên nghiệp và hội nhập. Với quy mô dự kiến gần 1 triệu tỷ đồng vào năm 2028, cơ hội chia đều cho cả thương hiệu ngoại có tiềm lực và thương hiệu nội có bản sắc. Chìa khóa thành công không còn nằm ở việc mở bao nhiêu cửa hàng, mà là khả năng tối ưu hóa vận hành, kiểm soát chuỗi cung ứng và thấu hiểu hành vi tiêu dùng đang thay đổi từng ngày.
